طبقه بندی ساختمانهای مرغداری از نظر رشد
سابقاً مرغداران برای نگاهداری جوجه و نیمچه و مرغهای تخمی از یک آشیانه استفاده می کردند البته امروزه از نظر بهداشتی و اقتصادی این شیوه به هیچ وجه پیشنهاد نمی شود .
امروزه در مرغداریها بسته به سن و انگیزه رشد از یک خصوصی ساختمانها و تشکیلات مختلف به کار گیری می شود و به هیچ وجه در گزیده که مرغهای تخمی در آن رشد داده گردیده میباشد جوجه یکروزه نگاهداری نمی نمایند . به همین ترتیب جوجه های جوان را در کنار جوجه های یکروزه در یک آشیانه رویش نمی دهند .
از لحاظ هدف پرورش لانه هایی که در مرغداری بایستی برای سنین متعدد در حیث گرفت عبارتند از : ▪ آشیانه منحصربهفرد جوجه ها Brody house یا این که اطاق مادر . در این آشیانه ها جوجه یکروزه را تا ۸-۹ هفتگی نگاهداری می نمایند .
همان گونه که در مباحث پیشین ذکر شد جوجه ها در چنین سنی به علت ناقص بودن دستگاه در دست گرفتن حرارت مرکزی بدن نمی توانند خود را گرم نمایند از این رو احتیاج به حرارت مصنوعی دارا هستند .
در ساختمان چنین آشیانه هائی بایستی کاملاً دقت شود تا حرارت قضیه نیاز جوجه ها تامین شود و در ضمن تهویه به خیر انجام گیرد . ممکن میباشد این جور لانه ها را به صورت انفرادی یا چند ردیفی وحتی چندین طبقه ای ایجاد البته معمولا مرغداران به جور انفرادی برای این خواسته عمده از انواع دیگر علاقمندند ولی درصورتیکه نگاهداری جوجه ها در اشل و اندازه وسیعی انجام می گردد . می بضاعت از ساختمانهای ردیفی به کارگیری نمود .
لانه های مزبور در یک ردیف یا دو ردیف به طور محرمانه و حتی در بعضی از مزارع به صورت صلیب ساخته می شود . ممکن می باشد جوجه به وسیله دیوارهائی از توری سیمی از همدیگر انقطاع می شوند در هر نصیب ۵۰۰۰ – ۱۰۰۰۰ جوجه نگاهداری می گردد .
کف این لانه ها ممکن میباشد از مواد ساختمانی یا این که از تور سیمی ساخته شده باشد .
در لانه های مخصوص نگاهداری جوجه ها از فضای گردش به کار گیری نمی شود و جوجه ها را به طور محبوس و محدود نگاهداری می نمایند چون با این سیستم کنترل بهداشتی سهل و آسان تر میباشد و خطر سوزوسرما خوردگی نیز در در میان نیست از طرف دیگر خطر تجاوز پرندگان وحشی به خصوص کلاغ وجود ندارد در ساختمان این لانه ها بایستی دقت فراوانی نمود تا اشعه آفتاب به خیر وارد لانه شود و تهویه آن نیز در فصول سرد و خنک کردن آن در فصول گرم به آسانی فیس گیرد . ماشین جوجه کشی
آشیانه منحصربهفرد نیمچه ها و جوجه کبابی ها Broiler House – در بعضا مزارع معمولا آنگاه از ۶ هفتگی جوجه ها را به این لانه ها منتقل می کنند در این سن جوجه ها احتیاج به حرارت مازاد ندارند و حرارت معولی آشیانه (۲۲-۱۸) سکو برای آنان کافی می باشد نیمچه ها را معمولا ۴-۶ هفته در این لانه نگاهداری می نمایند و آن گاه از این بازه درصورتیکه مراد رویش جوجه کبابی می باشد آن ها را به بازار یا این که کشتارگاه می فرستند و در شرای منظور تنظیم مرغهای تخمی می باشد آنها را نزدیک به تخمگذاری به تالار دیگر منتقل می کنند .
این سطح اکثر زمان ها فی مابین ۱-۳ ماه بسته به فصل و نژاد و شیوه رویش ارتفاع می کشد . بعد از نقطه پايان نگاهداری معمولاً می بایست آشیانه را کاملاً خالی و ضد عفونی کرد و خصوصی های تازه را به آن منتقل نمود .
امروزه برای صرفه جوئی معمولا نیمچه ها را از اول تا هنگام تخمگذاری در یک آشیانه نگاهداری می نمایند .
کف آشیانه نیز ممکن است از بستر یا این که از تورهای سیمی تشکیل شده باشد در بعضا از کشورها از قفس های گران قدر برای رویش جوجه ها به کار گیری می شود که در هر قفس ۴۰-۵۰ نیمچه قرار می گیرد . این گونه از لانه ها نیز ممکن میباشد به چهره مجزا ، ردیفی و حتی چندین طبقه ای باشد .
لانه های مخصوص نگاهداری مرغهای برنا – معمولا از ۱۲ هفتگی تا یک سری روز قبل از اینکه مرغ شروع به تخمگذاری نماید مرغهای برنا (Pullet) را در لانه های منحصربهفرد به اسم لانه های انتظار نگاهداری می کند شرائط این آشیانه ها از حیث وسائل باید حد وسط آشیانه نیمچه تخمی و آشیانه مرغهای تخمی باشد .
در طی مدتی که مرغهای برنا در این لانه ها بسر می برند به مرور برای تخمگذاری فراهم می شوند . این رویکرد در برخی از مزارع مرغ مادر رایج میباشد .
معمولاً توقف مرغها در این آشیانه ها بسته به نژاد و فصل و چگونگی نگاهداری و شرائط تغذیه ۲-۴ ماه طول می کشد و به محض اینکه مرغها آغاز به تخمگذاری کردند آنها را به آشیانه منحصربهفرد مرغهای تخمگذار منتقل می نمایند .
آشیانه مرغهای تخمی – چون مرغها برای بازه زمانی طولانی در این لانه نگاهداری می شوند از این رو ساختمان این لانه ها می بایست از هر جهت عالی باشد .
رویکرد ساختمان این لانه ها بستگی به سرمایه و ذوق مرغدار دارد . توده مقداری از مرغداران گله های خود را بر روی زمین و عده ای بر روی کف های توری و بعضا در قفس های انفرادی نگاهداری می نمایند از این رو شیوه ساختمان و همینطور مصالح زمینه نیاز احتیاج بسته به ذوق وسلیقه و امکانات مرغدار گوناگون میباشد . از نظر کلی ممکن است ساختمان لانه مرغهای تخمی باید کاملاً از لانه جوجه های کوچک همچنین از آشیانه طیوران دیگر مثل بوقلمون و غاز و اردک و غیره بدور باشد اگر خواسته تهیه و تنظیم تخم میباشد می توانایی از آشیانه های بزرگ که تعداد زیادی مرغ در آن جا می گیرد به کارگیری کرد البته اگر خواسته ایجاد تخم مرغ جوجه کشی می باشد و جفتگیری به صورت گله ای یا این که لانه ای میباشد . لانه ها را به قسمت های کوچکتر تقسیم می نمایند وتعدادی در حدود ۲۰۰ مرغ یا یه خرده بیشتر در آنان نگاهداری می کنند .
در شرای مرغهای مادر در قفس های انفرادی نگاهداری می شوند برای به دست آوردن تخم مرغ جوجه کشی می توا ن از روش تلقیح مصنوعی به کار گیری کرد .
در آشیانه مرغهای تخمی ممکن میباشد گله را محبوس نگاهداری کرده پاره ای از مرغداران ترجیح می دهند فضای گردش در جلو آشیانه در اختیار مرغها قرار دهند . در طریقه کف های توری مرغها به طور محدود و محبوس نگاهداری می شوند . طریقه اخیر بهداشتی تر از طرق ذکر گردیده قبلی می باشد البته در عوض گران خیس تمام می شود . به طور کلی در آشیانه مرغهای تخمی و در سیستم گوناگون می بایست لانه را طوری ایجاد که حداکثر فروغ و روشنایی و آفتاب وارد آن شود و از لحاظ تهویه هم عمل به خوبی انجام گردد و با پیش بینی کردن پنجره های مناسب آشیانه را در فصلزمستان گرم و در تابستان خنک نگاه داشت و به وسیله تهویه درست رطوبت آشیانه را به دستکم رساند .
سبک
ساختمان : از حیث چگونگی و شیوه ساختمان لانه های منحصربهفرد رویش طیور ممکن میباشد به رخ ذیل ساخته شود .
الف) ساختمان معمولی – این ساختمانها فراوان ساده و ارزان میباشد و معمولا در مرغداری ها و مزارع کوچک سازه می شود سقف این ساختمان ها ممکن می باشد مسطح یا این که شیب دار باشد اکثر زمان ها شیب از جلو به عقب می باشد و این شیوه ساختمان منجر ورود بخش اعظم آفتاب در آشیانه می گردد .
در ضمن در هنگام بارندگی از عده شدن آب و رطوبت در جلوی آشیانه پرهیز می کنند در نواحی گرم و در سرزمین هائی که باران زیاد میباشد برای پرهیز از ورود آفتاب بسیار و هم برای پرهیز از ریزش قطرات باران به باطن آشیانه سقف را حاشیه دار می سازند .
در نواحی دیگر احتیاج به کناره نمی باشد عرض چنین ساختمانهایی اکثر وقت ها ناچیز هست و در حدود ۴-۵ متر می باشد .
درصورتی که عرض عمده باشد احتیاج به ستون هائی در پایین سقف دارد از این رو گران تر تمام می شود .
ارتفاع این ساختمانها اکثر وقت ها می باشد . انواع اصلی در چنین ساختمانهائی زمینه تهویه لانه می باشد و می بایست با احداث پنجره های تهویه ای کافی از این نظر رفع گونه های نمود .
ب) ساختمانهای دو سقفی- این تیپ ساختمانها اکثر زمان ها دو سقفی می باشند . این فرمان از حیث تهویه و همچنین فضای اساسی از اشکال دیرین بهتر می باشد ولی در عین هم اکنون گران تر تمام می شود و از نظر اقتصادی برای مرغداران عادی قابل توصیه نمیباشد معمولا سقف اساسی لانه شیب دار و زاویه دار می باشد .
در تحت سقف اغلب سقف دیگری قرار داراست از فضای در بین این دو سقف ممکن میباشد برای انبار وسائل و غیره به کار گیری شود امتیاز اصلی اینگونه ساختمانها در این میباشد که در تابستانها خنک و در فصل زمستان ها گرم می باشد و تهویه به بهترین وجهی انجام می پذیرد . اغلب آشیانه های چند ردیفی و یکسری طبقه ای دارنده چنین سقف هایی میباشند .
سقف های بسیار ممکن میباشد به طور بی آلایش ،زاویه دار و یا این که دارای پنجره های تهویه ای باشد .
معمولاً عرض این آشیانه ها بخش اعظم از لانه های قبل است همچنین طول آن ها نیز به خصوص در وسط آشیانه بیشتر از لانه های گذشته هست اشکال اصلی این سقف ها سرد بودن آنها در فصلزمستان هست البته با استعمال از سقف های داخلی حصیری یا این که بوریا و یا این که چه بسا سقف هائی از تخته سه لا و سایر مواد عایق می توان رفع این نقیصه را نمود .
مصالح
ساختمانی : معمولاً آشیانه طیور را کمتر دائمی می سازند . لانه های موقتی نیز از لحاظ بهداشتی مقرون به صرفه نمی باشد از این رو لانه را اکثر زمان ها نصفه مستمر می سازند در هلند معمولا آشیانه را بطور میانگین برای ۱۰-۱۵ سال در نظر می گیرند و طوری پیش بینی می نمایند که پس از این مقطع بتوان لانه را به سادگی توده و آشیانه جدید را طبق پژوهش ها و مطالعات جدید سازه نمود از این رو مصالح ساختمانی را باید طوری گزینش کرد که بتوان پس از این زمان فارغ از اینکه ضرروزیان زیادی متوجه گردد آن را برچید و آشیانه جدید را از مصالح آن ساخت این قضیه از نظر اقتصادی بسیار حیاتی می باشد و باید موضوع اعتنا قرار گیرد . به همین استدلال امروزه در ایران از آشیانه های سوله استفاده می شود .
مصالحی که در آشیانه مرغداری ممکن هست زمینه استعمال قرار گیرد بسته به محل و حالت فرق دارااست ولی می بایست موادی برای این منظور انتخاب شود که تنظیم آن آسوده و ارزان و از نظر بهداشتی و ساختمان مطمئن باشد برای این مراد می بضاعت از مواد زیر به کار گیری نمود : الف) چوب- در برخی کشورهای اروپائی چوب یک عدد از متداولترین مصالح برای ساختمانهای رشد طیور میباشد .
زیرا : اولاً ) در تمامی جا تهیه آن قابلیت پذیر میباشد .
ثانیاً) نسبتا ارزان تر از مصالح دیگر می باشد .
ثالثاً) از لحاظ حمل و فعالیت گذاشتن سهل وآسان می باشد زیرا فعالیت گذاشتن آن احتیاج به تخصص ندارد بلکه اشخاص معمولی نیز می توانند به سهولت آن را عمل بگذارند به خصوص اکثر اوقات در کشورهای اروپائی تیرهای چوبی را بر حسب میزان و ذوق می توانایی به کارخانه های چوب بری سفارش اعطا کرد و با کمال سادگی آنان را با هم پیچ نمود .
رابعاً ) از چوب در تمام شرائط جغرافیایی چه در آب و هوای دوچندان سرد و یخبندان و چه در آب و هوای گرم و سوزان به خیر می توان استفاده کرد زیرا چوب در فصل تابستان خنک و در زمستان گرم است و از نظر دوری از تغییرات حرارت و رطوبت چوب ماده دوچندان خیر محسوب می شود و از نظر عایق بودن هم فراوان خوب میباشد همینطور از نظر دوام و سرمایه نهائی قابل دقت میباشد چون پس از چند سال به سادگی می توان آشیانه را برچید و از چوب های باقیمانده برای ساختن لانه تازه یا این که منظورهای دیگر به کارگیری کرد . دوام چوب نیز در صورتیکه عالی تهیه و تنظیم شود زیاد مضاعف می باشد به طوری که امروزه در اکثر اوقات نقاط باستانی و به خصوص تخت جمشید درهای چوبی که بیش از دو هزار سال قدمت داشته یافته اند سوای این که عبور کرد بازه و عوامل ارگانیک آثار سوئی در آن ها ظاهر کرده باشد .
از طرف دیگر هر نوع فساد و خسارات چوب را می بضاعت به سهولت توسط یک نجار معمولی یا این که خود مرغدار بر طرف نمود و احتیاج به مخارج زیادی برای نگاهداری ساختمانهای چوبی نمیباشد . جور چوب هم بسته به این که از چه درخت و از چه جنسی تنظیم گردیده باشد متفاوت هست به طور کلی می بایست چوب هائی تهیه و تنظیم کرد که اولاً دارای دوام و مقاومت و ثانیاً سبک و خوش رنگ باشد .معمولاً در ساختمانهای چوبی پی ساختمان می بایست از مصالح دائمی و سفت مثل خشت و بتون و حداقل نیم یا این که یک متر از دیواره هم از مواد مزبور باشند تا ضدعفونی و شعله دادن آن آسوده باشد .
چوب ها را معمولاًُ باید با رنگ های رطوبت ناپذیر و قابل شستشو رنگ آمیزی نمود و برخی زمان ها هم روغن های منحصربهفرد به آنها می مالند که منجر مقاومت و محکم شدن آن گردد .
جدار بیرونی ساختمانهای چوبی می بایست طوری ساخته شود که از عامل ها بیرون به خصوص باران محفوظ باشد . در صورتیکه آشیانه های دو جدار ساخته شود از حیث عایق بودن به مراتب خوب تر میباشد .
آشیانه
های چوبی احتیاج به رنگ آمیزی مکرر دارا هستند و در غیر اینصورت به زودی موریانه و رطوبت آن را از در میان می موفقیت و معایبی که برای ساختمانهای چوبی در حیث می گیرند عبارتست از : ۱) از حیث نفوذ حشرهها موذی نظیر کنه و موش فراوان مطمئن نمی باشد .
۲) از لحاظ آتش سوزی و سوانح اکثر در معرض خطر است .
ب) ساختمانهای سنگی – در نواحی کوهستانی که سنگ دوچندان میباشد می بضاعت از سنگ برای ساختن آشیانه ها استعمال نمود البته در فضا شهرها ساختن چنین آشیانه هائی همگانی نیست زیرا سنک گران تهیه می شود و در ضمن باعث سنگینی ساختمان می گردد .آشیانه های سنگی اکثر زمان ها کوچک و روستائی هست .
ج) خشت – در حالتی که بخواهند لانه را به مدت بسیار طولانی بسازند آجر ارزان ترین مصالح بشمار می رود در شرائط کشورایران چه بسا از چوب نیز ارزان خیس می باشد . و درصورتی که سقف از تیر آهن و ایرانیت انتخاب گردد آشیانه بسیار خیر و خوبی خواهد شد . در کشور ایران و به خصوص در محیط تهران ساختمانهای آجری بیشنر قضیه توجه مرغداران هست تهیه و تنظیم آن سهل است .درصورتیکه قطر دیوارها مطلوب انتخاب شود در تابستانها نیز خنک و در زمستان به حد کافی گرم خواهد بود .
آجرهای مجوف از نظر عایق بودن خوبتر از آجرهای توپر میباشد البته گران خیس میباشد . برای رفع این گونه های می توان دیوارها را کمتر گرفت . برای اینکه آشیانه خوبتر عایق باشد در اروپا اکثر اوقات یک فضای خالی در در بین دو ردیف آجر قرار می دهند تا بهاین وسیله با ایزولاسیون هوائی عملا عایق سازی به عمل آید . درصورتی که لانه های آجری خوب بنا گردیده باشد ضد عفونی کردن آن سهل وآسان هست و از لحاظ نزاع با موش و حشرهها نیز مطمئن می باشد از نظر خطرها آتش سوزی نیز ساختمانهای آجری مطمئن تر میباشد .
د) ساختمانهای فلزی – اینگونه ساختمانها اخیراً به وسیله بعضی شرکت های ساختمانی ساخته می شود و به خصوص بیشتر برای رویش جوجه کبابی ها به کار می رود دیوارها ممکن میباشد از آلومینیوم یا اوراق آهن موج دار (حلبی) و یا ایرانیت باشد . حتی در برخی از مزارع از داربست های آهنی برای اسکلت ساختمان به کارگیری می شود .
این ساختمانها در صورتیکه از دیوار بی آلایش تشکیل شده باشد در زمستانها سرد و در تابستانها گرم می شود برای رفع این انواع اکثر اوقات دیوارها را دوچندان می سازند و مواد عایق در فی مابین آنها قرار می دهند . همانگونه که گفته شد برای نگاهداری جوجه کبابی هاکه باطن قفس نگاهداری می شوند از این ساختمان استعمال می گردد در فصل زمستان دیوارها را نصب و در فصل تابستان آنها را بر می دارا هستند و از توری سیمی بی آلایش استفاده می نمایند .
این لانه ها اکثر وقت ها یه خرده گران میباشد اما به سادگی منزه و ضد عفونی می شوند و خطر حریق سوزی در آن ناچیز است، و از کلیه مهمتر قابل انتقال و پیاده کردن میباشد .
ه) بلوکهای سیمانی – در نقاطی مثل شمال کشورایران که تهیه و تنظیم خشت نقص و حتی گران هست می توانایی از بلوکـهای سیمانی به خیر به کارگیری نمود .
معمـولاً از بلوک سیمـانی باید برای ساختن لانه های دائمی استعمال کرد بلوکهای سیمانی اغلب زیرا مجوف میباشد از لحاظ عایق بودن هم مطلوب می باشد .
و) سمنت و بتون آرمه – اینگونه ساختمانها در جمهوری اسلامی ایران برای مرغداری کمتر ساخته می شود چون گران تر از اشکال دیگر میباشد البته به تازگی در بعضی ار بنگاههای دولتی و تجارتی از این جور ساختمانها استعمال گردیده میباشد .
در کشورهای اروپائی مرغداران به خصوص به اینگونه ساختمانها توجه زیادی دارا هستند حرارت در اینگونه ساختمانها کمتر از در بین می رود و گرم کردن لانه در فصل زمستان به نیکی انجام می گیرد . موش و حشره ها موذی به رنج می توانند در آن نفوذ نمایند از طرفی ضد عفونی کردن آنان نیز سهل و آسان است .
خطر حریق سوزی در آن کم ، از نظر بهداشتی به خصوص از لحاظ پرهیز از رطوبت زیاد مطمئن میباشند اینگونه ساختمانها به خصوص برای آشیانه های مستمر دارای مزایای بخش اعظمی می باشد البته صرفا عیب آن گران بودن آن میباشد .