مقالات طیور و مرغداری نحوه بالا بردن سیستم ایمنی طیور با تغذیه مناسب
در اکنون حاضر، انگیزه از پرورش طیور تجارتی، رسیدن به بالاترین وزن نهایی و حداکثر ساخت تخم مرغ به ازای هر واحد مصرف غذا می باشد . بهر اکنون در میان صفات تولیدی و پاسخهای سیستم ایمنی و صفات مربوط به مقاومت به بیماریها همبستگی منفی وجود دارااست . به تیتر نمونه این هم بستگی منفی بین ساخت و ایمنی منجر می شود که در در سویه های پرتولید عملکرد و تکامل سیستم ایمنی ضعیف خیس باشد .
احتمال دارد یکی از دست اندرکاران تولید کننده اتحاد منفی در میان صفات تولیدی و پاسخهای ایمنی در طیور، تامین تمامی احتیاجات فیزیولوژیکی از طریق مصرف اقلام خوراکی محدودی نظیر مواد مغذی و اندازه دسترسی آنها، باشد . ونوتیپهایی با وزن آخری حداکثر نسبت به سویه هایی با وزن آخرین پایین تر، پاسخهای ایمنی ضعیف تری را در برابر آلودگی های ناشی از ای کولای و تیتراسیون آنتی بادی سلولهای ایمنی از خود نشان می دهند . به این ترتیب امروزه درآمیخته های حاصل از سویه های تجارتی احتمال بروز هر مدل نقص در پاسخهای ایمنی بیش از هر وقتی احساس می شود . علاوه بر تعیین ونتیکی، برخی از عامل ها غیر ونتیکی مثل غلظت مواد مغذی جیره، توانمند هست که تظاهر ونهای مسئول پاسخهای ایمنی را از طریق تولید تعییر در اندازه بلوغ سیستم ایمنی و همچنین اندازه آنتی بادی تولید شده در برابر عفونتها تعییر دهد .
سیستم
ایمنی طیور تغذیه سیستم
ایمنی طیور تغذیه
مکانیزمهای
دفاعی در جوجه های گوشتی: محفظه تالار در حالت رشد متراکم جوجه ها، همواره مشتمل بر طیف وسیعی از میکروارگانیزمهایی می باشد که بطور دائمی با سیستم ایمنی در حال رقابت میباشند . بطور کلی دست اندرکاران بیماریزای مهاجم از طریق آنتی بادیهای مترشحه از نوتروفیلها و یا این که حاصل از میکروبهای غیرفعال و ضعیف شده(واکسنها) سرکوب شده و نهایتا این لاشه سلولی این مهاجمین از طریق کار بیگانه خواری حذف می شوند . این مکانیزم دفاعی برای کنترل پاوتوونهای بیرون سلولی مثل باکتریها و همینطور در برابر عوامل بیماریزای درون سلولی نظیر ویروسها بازدهی کاملا موثری را از خویش نشان داده میباشد . برای رویارویی بر مقابل دست اندرکاران بیماریزای درون سلولی همانند ویروسها، مکانیزم ایمنی بواسطه سلول(cmi) نقش با اهمیت را بر عهده داراست . در این مکانیزم با دقت به اینکه قابلیت و امکان از دربین بردن کارداران پاتوژن از نحوه ترشح آنتی بادی وجود ندارد فلذا به امداد تزریق سیتوتوکسین لنفوسیتهای جور تی به باطن سلول آلوده، نتیجتا تخریب سلول و از میان رفتن ویروسها امکان پذیر می گردد . سیستم ایمنی در برابر ورود عوامل بیماریزا، ترکیبات متنوعی را نظیر پروتینهای فاز حاد، آنزیمهای پروتئولیتیک و هیدرولیتیک، رادیکالهای اکسیژن و مشتقات نیتروژن را برای از فی مابین بردن پاتوژنهای مهاجم یا سلولهای آلوده و کثیف ساخت می نماید .
نقش
تغذیه در تعییر پاسخها سیستم ایمنی: جیره نویسی در طیور عمدتا بر مبنا شاخصهای تولیدی نظیر رشد، ساخت تخم و بازده مصرف خوراک انجام می شود فلذا غالبا از توجه به معیارهای ضروری برای پاسخهای سیستم ایمنی دیده پوشی می شود چرا که مواد مغذی همچنین بر روی تکامل سیستم ایمنی و حجم آنتی بادی تولیدی تاثیر گذار می باشد . در طول فاز وخیم سیستم ایمنی، بیشترین احتیاجات تغذیه ای متوجه سنتز و آزاد شدن پروتئین فاز وخیم (aps) از کبد می گردد . برای تامین سعی مطلوب لکوسیتها احتیاجات انروی و اسید آمینه در این مرحله بیش از احتیاجات غذایی معمول می باشد . اثر متقابل در بین مواد مغذی متنوع و عدم توازن نسبتها و سمیت این مواد مغذی باعث به خلل در فیزیولوژی ارگانیک جوجه و متعاقبا مشکل در همت سیستم ایمنی می گردد .
انروی:
تفاوتها موجود در غلظت انروی جیره غذایی طیور، اندازه پاسخهای سیستم ایمنی را تعییر می دهد که این تعییراحتمالا از طریق تعییر در مصرف مواد مغذی موجب تاثیر بر سیستم ایمنی می گردد . انروی مصرفی موجب تهیه و تنظیم عمل سلولهای ایمنی ، کار هورمونهای خاص مانند تیروکسین، کوتیکواستروئیدها، هورمون رشد، گلوگاگون، کاتکولامیدها می گردد و نتیجتا تعییر در فعالیت این عامل ها بر سیستم ایمنی تاثیر گذار می باشد . همچنین تفاوت در سطوح و ساختار و دسته اسیدهای چرب جیره از نحوه تعییر در ساختار غشاء سلولی و تغییر در سنتز پروستاگلندین بر روی کارایی سیستم ایمنی موثر می باشد . با ارتقاء مرحله چربی جیره از ۳درصد به ۹ درصد مقدار تلفات ناشی از آلودگی ای کولای و مایکروباکتریوم توبرکلوزیس کاهش می یابد . هنگام اضافه کردن ۶ درصد پیه به جیره طیور، تیتر آنتی بادی بر درمقابل آنتی ون گلبولهای قرمز رنگ گوسفندی بطور قابل توجهی افزایش می یابد . گنجاندن سطوح بالایی از اسیدهای چرب غیر اشباع در جیره از شیوه تحریک کار ماکروفاوها سبب ساز بهبود تلاش سیستم ایمنی می گردد .
پروتئین:
رویش غدد بورس و تیموس تسبت به بقیه اندامهای تن طیور سریعتر انجام می شود و به این ترتیب این نکته خیلی حساس هست که در اوایل پرورش سطح های قابل قبولی از پروتئین زمینه نیاز در اختیار طیور قرار گیرد . گمبود پروتئین در این تراز موجب رویش و بسط نا مناسب اندامهای لنفوئیدی می شود . چند مقاله تحقیقاتی سفارش کردند که برای حصول به تلاش مناسب سیستم ایمنی ،در این سطح باید میزان اسید آمینه های جیره بیش از حد معمول توصیه شده برای رویش باشد . بهر درحال حاضر تاثیر سطوح پروتئین بر تخفیف علامتها بیماری بستگی به استدلال و میکروارگانیزم بیماریزا داراست . هنگام ارتقاء تراز پروئتین جیره از ۱۸ یا ۲۰ درصد به ۲۳ درصد مقدار ابتلا به آلودگی ای کولای به طور معنی دار کاهش می یابد . همینطور با کاهش مرحله پروتئین جیره جوجه های دچار به کوکسیدیوز، اندازه تلفات از ۳۲ درصد به ۸ درصد در مقایسه با تیمار شاهد کاهش می یابد . سطح های بالای پروتئین جیره کار تریپسین دستگاه گوارش طیور را ارتقاء می دهد . ارتقاء مرحله ترشح تریپسین دستگاه گوارش متعاقبا موجب آزاد شدن پر سرعت گوکسیدیاها از اووسیت شده و منجر تشدید علامت ها بیماری می گردد .
سطح مناسب میتونین جیره سبب ارتقاء رویش شده و برای ساخت حداکثر پاسخ ایمنی واجب هست . متیونین همچنین برای ارتقاء سعی سلولهای تی ساخت شده از تیموس موضوع نیاز می باشد . فقدان میتونین سبب ساز کاهش عمل لنفوسیتها و بررسی غده بورس و همچنین ارتقا حساسیت به بیماریهای نیوکاسل و کوکسیدیوز می شود . اضافه کردن سیستئین سبب ساز تحریک ایمنی هورمونی و سلولی می گردد . فقدان اسید های آمینه شاخداری (۵۰-۱۶%) مثل ایزولوسین، لوسین و والین در جیره جوجه های گوشتی منجر کاهش عنوان آنتی بادی بر برعلیه آنتی ون گلبولهای قرمز رنگ گوسفندی می شود . با دقت که در ساختمان ایمنوگلوبولینها مقادیر بالایی از والین و ترئونین بکار رفته میباشد فلذا نبود هر کدام از این اسید های آمینه پاسخهای ایمنی در جوجه های گوشتی را کاهش می دهد . در جیره های حاوی نسبت بالای لوسین/ والین+ ایزولوسین، به علت ساخت اثرات آنتاگونیست بین ساختارهای این سه اسید آمینه سعی سیستم ایمنی کاهش می یابد . سطح های بیش از حد لوسین در جیره غذایی از جذب والین و ایزولوسین ممانعت می کند . افزایش غلظت اسید آمینه لیزین جیره سبب ساز بهبود هماگلوتیناسیون و تیترآگلوتینین و همچنین افزایش ایمینوگلوبینهای جی و ام می شود . اسی آمینه آرونین سوبسترای مسیر سنتز اکسید نیتریک می باشد . این ترکیب یک مال سمی می باشد که در فعالیت فاگوسیتیک ماکروفاوها نقش کمکی داشته و سبب از بین رفتن باکتریها و دست اندرکاران بیماریزای باطن سلولی می شود .
ویتامینها:
ویتامینها به عنوان کوفاکتور مورد نیاز برای فعالیتهای متابولیکی مربوط به پاسخهای ایمنی می باشد و به این ترتیب فقدان ویتامینها موجب اختلال در کار سیستم ایمنی می شود . بطور کلی افزایش مقادیر ویتامینها جیره غذایی طیور اندازه سعی سیستم ایمنی را بهبود می بخشد .
رتینول:
ویتامین رتینول نقش اکثر ای در محافظت اندامهای لنفوئیدی و همچنین بافتهای اپتلیال داراست و موجب افزایش ایمنی هورمونی و سلولی در طیور می گردد . و یتامین a با مهیا کردن محیطی تندرست به محافظت از غشاهای موکوسی و منافذ طبیعی در برابر تهاجم پاتوژنها یاری می کند . ویتامین a سبب تمایز و توسعه لنفوسیتهای مدل b می شود . افزایش غلظت ویتامین a در جیره سبب ساز تغییر تحول در تظاهر گیرنده های اسید رتیونیک موجود در لنفوسیتهای طیور می گردد . با ارتقاء سطح ویتامین a میزان عامل ها سرکوب کننده ایمنی( هیدروکورتیزونها) کاهش می یابد . علاوه بر این نبود ویتامین a موجب کراتینه شدن سلولهای بازال( مبنا ای) غده بورس و نقص در سعی لنفوسیتهای تی می شود . به این ترتیب کمبود ویتامین a از شیوه کاهش ساخت سلولهای لنفوسیت جور bوt و مشکل در فاگوسیتوز و کاهش مقاومت به عفونتها سبب به عکلکرد تحت سیستم ایمنی می شود . در جیره های با فقدان ویتامین a افزایش احتمال شیوع و توسعه و گسترش بیماریهای مرتبط با ویروس نیوکاسل گزارش شده هست . احتیاجات ویتامین a در جهت به حداکثر رساندن فعالیت سیستم ایمنی و به تیتر مثال ارتقا وزن اندامهای لنفوئیدی خیلی بیشتر از احتیاجات همین ویتامین برای حصول به حداکثر وزن آخری می باشد . افزایش میزان ویتامین a از ۱۲۸۵۰ واحد فی مابین المللی به میزان ۴۲۸۵۰ یا ۷۴۰۴۵۱ واحد در میان المللی سبب ساز به کاهش تلفات ناشی از ای کولای و crd در جوجه ها شده و همچنین پاک سازی عوامل بیماریزا در خون را بطور قابل اعتنا ارتقاء می دهد . بهر حالا دستیابی به اثرات اثرگذار سطوح بالای ویتامین a متعلق به غلظت بقیه ویتامینهای محلول در چربی جیره غذایی می باشد . سطح ها بیش از اندازه ویتامین a در جذب ویتامینهای dو e تداخل ایجاد می کند . در طی شیوع بیماری کوکسیدیوز ارتقاء ۶۰ واحد ویتامین a به ازای هر جوجه در روز، اندازه تلفات را از صد در صد به صفر درصد تقلیل داده می باشد . بهر حالا در جیره های کاربردی جوجه های گوشتی و مرغان مامان جوان به ترتیب بایستی مقادیر ۴۰۰۰ تا ۲۰۰۰ iu/kg گنجانده شود . برای به دستکم رساندن آسیبهای ناشی از استرس و همینطور ممانعت از کاهش همت ایمنی، سطح ویتامین a 10 برابر اندازه معمول بایستی ارتقاء یابد . ادغام ویتامین a(14000iu/kg) و روی(۶۵mg/kg) سبب ساز ارتقاء رشد و ایمنی سلولی و همورمونی در جوجه ها می شود .
کوله
کلسیفرول: گیرنده های ویتامین ۱و ۲ دی هیدروکسی d3 در مونوسیتهای پریفرال شناسایی شده است . ویتامین d3 برای تمایز مونوسیتهای اولیه و مونوسیتها به ماکروفاوها و عمل مطلوب فاگوسیتوز و عمل سیتوتوکسیک سلولهای ماکروفاو حتمی می باشد . در جیره های که فاقد مکملهای ویتامین d3 می باشد به مقدار قابل ملاحضه ای عملکرد سیستم ایمنی کاهش می یابد .
توکوفرول
و سلنیوم: با پیدایش عفونت و یا تزریق واکسن به ویوه در حالت استرس که آسیبهای ناشی از پراکسیدازها و سوپراکسیدها را به یار دارد، عمل سیستم ایمنی تحریک می شود . در چنین مواقعی ویتامین e و سلنیوم جیره سبب ساز بهبود تلاش سیستم ایمنی می شود . ویتامین e ضمن امداد به ایجاد یکپارچگی بخشهای لیپوپروتئینی غشا سلولی سبب ساز کاهش تعییرات اکسیداتیو و توسعه پاسخهای ایمنی سلولی می شود . ویتامین e همچنین از طرز بهبود تکثیر و افزایش لنفوسیتهای t باعث افزایش ایمنی هورمونی می گردد . سلنیوم جانور در گلوتاتیون پراکسیداز به هم پا ویتامین e به تیتر یک سیستم آنتی اکسیدانی سبب ساز کاهش غلظت رادیکالهای آزاد در سلول می شود . ویتامین e و سلنیوم نقش مهمی را در تولید لنفوسیتهای بلاستوسیتها برعهده دارند . نبود این مواد مغذی سبب کاهش کار فاگوسیتوزی ماکروفاوها می شود .
علی رغم سفارش های nrc برای تامین اندازه ۲۰mg/kg ویتامین e جیره، مقادیر ۳۰۰mg/kg ویتامین e منجر افزایش کارایی سیستم ایمنی و کاهش مرگ و میر ناشی از ابتلا به آلودگی های ای کولای و بیماریهای نیوکاسل و بیماری بورس عفونی و کوکسیدیوز می شود . اضافه کردن مکملهای ویتامین e به میزان۲۵۰mg/kg باعث به پرهیز از افت ساخت تخم در مرغان مامان زیر شرایط استرس گرمایی می شود . نفش موءثر سطوح بالای ویتامین e( بالاتر از ۳۰۰mg/kg) در افزایش رشد لنفوسیتهای t به ثابت رسیده میباشد . در سطح های بالای ویتامین e مقدار غلظت پروستاگلندینهای اندامهای لنفوئیدی کاهش یافته و موجب توقف پاسخهای ایمنی سلولی گردیده و متعاقبا میزات ساخت آنتی بادی را بهبود بخشیده می باشد . در جیره های حاوی مکمل ویتامین e ( 200 mg در برابر ۸۰mg) یا این که مخلوط ۳۰۰ mg ویتامین e و ۱mg/kg سلنیوم ارتقا یافته میباشد . افزودن ویتامین e به مقدار ۳۰/۰ درصد جیره مرغان مادر یا تزریق ۳-۵/۲ mg/egg به تخمهای بارور سبب به ارتقاء پاسخهای ایمنی جوجه می شود . مشابها ترکیب ویتامین e در واکسن روغنی نیوکاسل و بورس عفونی باعث کنترل سریعتر و همچنین عنوان آنتی بادی فراتر نسبت به جیره های شاهد شده است .
اسید
اسکوربیک: سنتز ویتامین c در جوجه های یکروزه و طیور بالغ پایین استرس به مقدار مناسب انجام نمی پذیرد . ویتامین c منجر ارتقاء پاسخهای هورمونی و سلولی و همینطور افزایش مقاومت طیوران نسبت به آلودگیهای ناشی از ای کولای و مایکروباکتریوم آویوم، نیوکاسل و بیماریهای عفونی بورس و مارک می گردد . ویتامین c در ایفا نقش آنتی اکسیدانی خود سبب ساز استحکام غشاهای لکوسیتها می شود و همینطور وجود مقادیر مناسب این ویتامین باعث ارتقا عمل فاگوسیتوزی نوتروفیلها می گردد . در وضعیت استرس گرمایی این ویتامین از نحوه تاثیر بر روی کاهش سنتز گلوکوکورتیکوئیدها سبب ساز تخفیف اثرات استرس می گردد . با اضافه کردن یک درصد از ویتماین c کاهش همت سیستم ایمنی ناشی از کوتیکواسترون و استرس گرمایی تقلیل می یابد . تفاوت در اثرات مفید ناشی از اضافه کردن ویتامین c در جیره را می توانایی به ناپایداری این ویتامین در برخی از حالت محافظت آن مربوط دانست .
ویتامینهای
ب کمپلکس: ویتامینهای گروه ب بعنوان کوفاکتور آنزیمی نقش مهمی را مسیرهای متابولیکی بر عهده دارا هستند . از میان ویتامینهای تیم ب، نقش ویتامین b6 در سیستم ایمنی به طور گسترده مطالعه شده می باشد . ویتانین b6 در بسط و محافظت بافتهای لنفوئیدی موءثر می باشد .
کمبود این ویتامین (۹۵/۰-۴۸/۱ mg/kg) پاسخ آنتی بادی را نسبت به آنتی ون گلبولهای قرمز گوسفندی و ایجاد ایمنوگلوبینهای igg وigm کاهش می دهد . در موقعیت استرس گرمایی، اضافه کردن ویتامی b2 و b6 و أb12 اثرات مثبتی را بر کارایی سیستم ایمنی جوجه های گوشتی داراست .
عناصر
معدنی: عناصرمعدنی نقش مهمی را در عملکرد سیستم ایمنی از نحوه تاثیر بر روی تهیه فشار اسمزی و به عنوان کوفاکتور و کاتالیزوز آنزیمی برعهده داراست و همچنین از نحوه بهبود همت هورمونی اعمال سیستم ایمنی را تهیه می نماید . غلظت سدیم، کلر، روی، سلنیوم، منگنر، مس ، آهن و کبالت جیره پاسخهای ایمنی را تحت تاثیر قرار می دهد . بطور کلی فرمهای معدنی این عناصر کمتر از فرمهای آلی جذب می شوند فلذا وقتی که عنصرها معدنی در جیره به فرم کلیت باشد پاسخهای ایمنی عمده میباشد .
سدیم
و کلرید: سدیم و کلر به هم پا پتاسیم نقش اصلی را در ثبات توازن اسمزی مایعات باطن و خارج سلولی بر عهده دارااست . فقدان نمک جیره سبب ساز کاهش همت سیستم ایمنی می شود . بطوریکه در سطوح ۱۴/۰ درصد سدیم و یا ۲۱/۰ کلر تیتر آنتی بادی ارتقا می یابد . در جیره های دربردارنده مقادیر کمتر از ۱۴/۰ سدیم و ۱۷/۰ کلر پاسخهای هومورال کاهش می یابد . افزودن مقادیر مطلوب نمک عنوان آنتی بادی را بهبود می بخشد . راهکار اضافه کردن کلر به تیتر یک تعییر دهنده ایمنی زیر موقعیت استرس گرمایی در موقعیت کنترل شده قابل سفارش می باشد .
روی:
نقش روی در ایمنی از طرز ارتقا تیموسیتها و تعداد سلولهای لنفوسیت تی و عمل سلولهای دفاعی و توتروفیلها و همچنین ساخت ماکروفاوها و آنتی بادی و ایجاد اینترفرون و کاهش نفوذپذیری سلول در پیشروی ویروس می باشد .روی همینطور برای بهبود تلاش تیمومیلین و تکثیر لنفوسیتها و ساخت متا آنزیمهایی مثل dna و rna پلی مرازها موضوع نیاز می باشد . فقدان روی جیره علاوه بر کاهش تولید اینترلوکین –۲ باعث حفاظت از یکپارچگی اندامهای لنفوئیدی و همت سلولهای تی می گردد . فقدان روی در جیره مرغان مادر، عنوان آنتی بادی نسبت به آنتی ون گلبولهای قرمز رنگ گوسفندی را در نسل بعدی حاصل کاهش می دهد . برعکس پس از افزودن روی به جیره پاسخ به آنتی بادی در نسل آن گاه افزایش می دهد . یکسری مطالعه محدود نشان اعطا کرد که با اضافه کردن مقادیر فراتر روی(۲۲۰mg/kg) در جیره های مرغ مامان هیچ تاثیر مفهوم داری بر روی کارایی ایمنی سلولی و هورمونی وجود ندارد . تفاوت در گزارشات اینچنینی ممکن است در نتیجه تفاوت در غلظت های به عمل رفته روی و یا اثر متقابل بین سایر مواد مغذی جان دار در جیره های پایه زمینه به کار گیری در آزمایشات تغذیه ای باشد . در جیره مرغ مامان افزودن روی به فرم کلیت شده با میتیونین باعث بهبود عملکرد سیستم ایمنی و ارتقاء عنوان آنتی بادی و ایمنی در نسل بعد از آن و مقاومت بر در مقابل سالمونلا انترویتیدس و ای کولای خواهد شوید .
منگنز:
منگنز نقش مهمی در بسط و ترمیم و حفاظت از بافتهای اپیتیلیال دارااست . آنزیم سوپراکسیدسموتاز وابسته به منگنز در میتوکندری موجب غیر فعال شدن رادیکالهای آزاد ایجاد شده در باطن سلول می گردد . فرم آلی این مواد معدنی پاسخ آنتی بادی را نسبت به عفونتهای بیماری بورس، برونشیت عفونی و نیوکاسل در مرغان مامان ارتقاء می دهد .
مس:
در طی فاز وخیم سیستم ایمنی، سلولهای کبد ایجاد و ترشح پروتئین فاز وخیم را برعهده داراهستند که سبب ساز ارتقا مقاومت جوجه بر در مقابل آلودگیهای عفونی می گردد . سروپلاسمین یکی از پروتئینهای کلیدی از این گروه می باشد که به عنصر مس به تیتر کوفاکتور نیاز دارد . سروپلاسمین از روش از در میان بردن رادیکالهای آزاد ساخت گردیده در فاگوسیتوز سبب ساز حفاظت پرنده می شود . بنابراین در موقعیت ابتلا به آلودگیهای عفونی احتیاجات مس افزایش می یابد . سوپراکسید دسموتاز متعلق به مس و روی واقع در سیتوزول سبب ساز غیر فعال شدن رادیکالهای آزاد می شود . بطور کلی نیاز به مس در هنگام پیدایش عفونتها نسبت به شرایط عادی ارتقاء می یابد . معمولا به مراد ارتقاء ایمنی و سالمی جوجه ها اضافه کردن سطح ها ۲۵۰-۱۲۵mg مس را سفارش می کنند . فرم کلرید مس در مقایسه با سولفات مس نقش موثرتری را برای ارتقا سالمی روده بر عهده دارد و به تیتر یک ماده میکروب کش بر علیه آلودگیهای ای کولای و سالمونلا تجویز می شود . آماده کردن مس به فرم کلیت هم پا با اسیدهای آمینه تاثیرات مثبتی را در بر داراست .
آهن: ماشین جوجه کشی
نقش آهن در ایمنی می تواند از طریق کاهش ناگهانی در غلظت اهن در سرم در حین فاز نخستین عفونت ارزیابی شود . افزودن آهن به جیره نشان داه میباشد که سبب ارتقا کار ضد باکتریایی ماکروفاوها در کبد و طحال جوجه های دچار می شود . مقدار سرزندگی در جوجه های آلوده و کثیف با سالمونلا گالیناریوم همراه با اضافه کردن ۱۰۰ mg/kg آهن در جیره دربردارنده ۲۰۰mg/kg آهن ارتقاء می یابد .
کبالت:
اثرات اثر گذار کبالت بر روی سیستم ایمنی عمدتا مربوط به اثرات مثبت آن در سنتز پروتئین و همت اندامهای لنفوئیدی می باشد .
اضافه کردن مکمل ۱۰/۰ یا ۵/۰ mg/kg (وزن بدن) سعی سیستم دفاعی صاحب خانه بر مقابل عفونت یا این که واکسیناسیون بیماری نیوکاسل در جوجه های گوشتی را افزایش می دهد